1. Wat is lood?
Lood is een zeer giftig metaal dat ernstige medische aandoeningen kan veroorzaken bij personen die eraan worden blootgesteld.
In het verleden was er vooral blootstelling aan lood door uitstoot van loodhoudende benzine, door gebruik van loden buizen voor drinkwaterleidingen en bij toepassing van loodhoudende verf. Ondertussen zijn veel van deze problemen aangepakt. Door voortdurende circulatie van stof en water blijft lood echter nog steeds verspreid in onze omgeving.
Lood kan door inademing en via voedsel en drank in het lichaam terecht komen en ernstige gezondheidsschade veroorzaken.
2. Wat is loodverf?
In oudere woningen van voor 1970, tref je vaak nog verf op basis van loodwit aan op muren en plafonds, deuren en deurlijsten, plinten, trappen, gevels,... Je kan deze verf niet met het blote oog herkennen.
Vaak zijn er al nieuwere verflagen bovenop de oude loodverf geschilderd maar bij een grondige renovatie moeten deze worden verwijderd omdat ze vb afbladderen of craqueleren.
3. Gezondheidsrisico's
Het lichaam neemt niet al het lood dat de mens binnenkrijgt op: kinderen nemen meer lood op (25 à 50%) dan volwassenen (5 à 10%). Het grootste deel van het opgenomen lood wordt in het skelet opgestapeld, de rest komt in het bloed terecht. Bij kinderen heeft lood een negatieve invloed op het zenuwstelsel dat volop in ontwikkeling is. Dit kan leiden tot lagere intellectuele prestaties. Bij volwassenen kan lood problemen met de hart- en bloedvaten en met de nieren veroorzaken.
De symptomen van een loodvergiftiging zijn afhankelijk van de dosis en de blootstellingsduur.
Bij een beginnende intoxicatie zijn de klachten meestal aspecifiek zoals vermoeidheid, zwaktegevoel, verminderde eetlust, pijn in de gewrichten en de beenderen, metaalsmaak in de mond en maagpijn. Bij een langdurige blootstelling ontstaan typische 'loodkolieken' of darmkrampen. Dit omdat de werking van de zenuwen van de darmen wordt verstoord en zo de darmbeweging afneemt, wat vaak constipatie tot gevolg heeft.
Lood wordt zowel door het 'Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek' geklasseerd als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens’.
Je kan je via een bloedonderzoek laten testen op metalen in je bloed.
Wanneer men een hoog loodgehalte vaststelt bij een patiënt, moet men ook het loodgehalte bepalen bij de andere gezinsleden of bij de collega’s op het werk omdat het hoogst noodzakelijk is de oorzaak van de loodvergiftiging op te sporen.
Denk je dat je risico op een loodvergiftiging loopt?
Neem dan contact op met je huisarts of het antigifcentrum via https://www.antigifcentrum.be
4. Probleem van een woning met loodverf
Afbladderende verf
Als de verf slecht onderhouden is (afbladderende verf), vormt dit een reëel risico voor de gezondheid van vooral jonge kinderen. Ze hebben meer kans om lood op te nemen omdat ze meer pica-gedrag vertonen ( het consumeren van niet-eetbare dingen) en loodhoudende verfschilfers durven opeten.
Geschuurde verf
Wanneer lood wordt ingeademd tijdens of (ruim) na het schuren van oude verflagen, komt er fijn loodstof via de longen in de bloedbaan terecht.
Gebrande verf
Ook bij het afbranden van loodverf ontstaan er dampen en rook die men inademt en die ook via de longen in de bloedbaan terechtkomen.
5. Detectie loodverf
Om loodverf te identificeren, bekijk je de ouderdom, staat en geschiedenis van de woning en de verf. Wil je echt zeker zijn, laat dan de verflaag testen. Je kunt vervolgens actie ondernemen om te verzekeren dat de loodverf geen gevaar vormt in je leefruimte.
Loodverf test uitgevoerd op een oude marmerimitatie in een woning.
Loodverf- test uitgevoerd op oude lak verf van deurlijsten.
Loodverf-test uitgevoerd op geschilderde reliëf pleister.
6. Preventie
Ook als je niet van plan bent om de oude loodverf te restaureren, verwijder best alles loszittende delen (schilfers) om pica gedrag van kinderen tegen te gaan. Volg indien nodig ook de veiligheidsmaatregelen in hoofdstuk 7 beschreven.
7. Veiligheidsmaatregelen bij het renoveren van loodhoudende verven
Hierbij de belangrijkste punten mee die je in acht moet nemen als je verven restaureert die lood (kunnen) bevatten:
- Loodhoudende verf NOOIT schuren, ten allen tijde stofontwikkeling vermijden.
- Indien loodhoudende verf verwijderd moet worden (afschilfering, craqueleren) dien je deze met een watergedragen decapeermiddel (afbijtmiddel) los te weken. De gebruikte hoeveelheden afbijtmiddel dienen echter beperkt te blijven. Ook moet men erop toezien dat het afbijtmiddel niet of amper in contact gebracht wordt met de onderlaag, is goed naspoelen met water steeds aanbevolen.
- Verlucht de ruimte tijdens de werken.
- Ruim verfschilfers of pleister onmiddellijk op en doe die in de voorziene vuilniszak.
- Draag steeds beschermende kledij, een veiligheidsbril en handschoenen bij afwassen of decaperen.
- Was telkens je handen voor je iets eet.
8. Bronnen:
https://www.gezondleven.be/themas/gezondheid-en-milieu/gezond-binnen/stoffen/lood
https://www.antigifcentrum.be/medische-professionals/artikels/loodintoxicatie
https://nl.wikihow.com/Loodverf-identificeren
https://www.matinspired.nl/lood-detectie-testkit-tk08/
Technisch advies van https://www.buildwise.be/nl/
Deze blogpost is oa geschreven door onze eigen ervaringen bij het testen van loodhoudende verven en het restaureren van loodhoudende ondergronden.
Lood in oude verven