Je gevel of tuinmuur omtoveren met kalei
Het is ín, mooi en makkelijk zelf uit te voeren: een laagje kalei kan een oude tuinmuur of verweerde gevelsteen helemaal terug opfleuren.
Kalei tovert een oude, heterogene, versleten baksteen om in een charmant uitziende muur. Doordat een kaleilaag enkele millimeters dik is, krijg je dat typische afrondingseffect dat alle scherpe hoekjes en kantjes van de bakstenen in elkaar laat overvloeien.
Naast het opfleuren van muren, beschermt kalei ook de ondergrond. In de zuivere kalei vind je enkel minerale grondstoffen: kalk, zand, marmerpoeder, tras,… Het voordeel is dat je een damp-open systeem krijgt dat je gevel nog laat ademen. Kalk heeft een capillaire werking : het trekt als het ware het vocht uit de ondergrond zodat de muren niet langer dan nodig nat staan na een regenbui.
Daarnaast bescherm je ook het voegwerk van de muur. Zeker bij oudere voegmortels die reeds verzanden kan dit van belang zijn.
1/ Wat is kalei en waarvoor kan je het gebruiken?
Technisch
Naast het opfleuren van muren, beschermt kalei ook de ondergrond. In de zuivere kaleiën vind je enkel minerale grondstoffen: kalk, zand, marmerpoeder, tras,…
Het voordeel is dat je een damp-open systeem krijgt die je gevel nog laat ademen. Kalk heeft een capillaire werking : het trekt als het ware het vocht uit de ondergrond zodat de muren niet langer dan nodig nat staan na een regenbui. Daarnaast bescherm je ook het voegwerk van de muur. Zeker bij oudere voegmortels die reeds verzanden, is dat een aangename eigenschap.
Omdat zo een pure kalk-kalei helaas niet hecht op geschilderde ondergronden voegen fabrikanten vaak extra bindmiddelen toe aan hun kalei.
Deze maken het mogelijk dat je ook daar kalei kan gebruiken. Dat lijkt mooi meegenomen, maar soms verstoort het de damp-open werking van de muuropbouw.
Levensduur
Een goed aangebrachte kaleilaag gaat in ideale omstandigheden zeker 10 jaar mee. Net ongeveer zoals een buitenverf. Er zijn evenwel enkele factoren die de levensduur negatief beïnvloeden:
Op esthetisch vlak
– Groenaanslag: algen, mossen (vnl. langs kant waar de zon niet op zit, ook meer in natte of bosrijke omgeving).
– Verontreiniging: uitlaatgassen en industrie, strepen van (natuursteen)dorpels.
Oplossing: Biomix ATM of een ander middel dat groenaanslag of atmosferische vervuiling verwijdert.
Op technisch vlak
– Erosie: door neerslag kan de zuidwest kant meer eroderen dan de andere gevels. Dit resulteert in een kaleilaag die beetje bij beetje dunner en minder sterk wordt.
– UV-licht: heeft een negatief effect op alle pleister- en verfsystemen op lange termijn. Zuidwest is hieraan meest onderhevig.
– Zeeklimaat: slijtage door zout en zand in combinatie met wind is daar sterker.
– Waterschade kan optreden door insijpelend of opstijgend vocht. Dikwijls gaat waterschade gepaard met zoutvorming wat de schade nog zal versterken. Door vocht en/of zouten kunnen vlekken optreden op het afgewerkte oppervlak.
2/ Waarom kalk-kalei en geen cement kalei?
Bouw-fysische troeven
– Kalk heeft een grote chemische weerstand en een lagere druksterkte, wat zich vertaalt in minder opgebouwde spanningen en een zekere flexibiliteit en soepelheid in de onderliggende structuur van het gebouw.
– Door de damp-open structuur is kalk-kalei minder gevoelig voor lichte zoutbelastingen in de ondergrond en zorgt ze ook voor een betere vochthuishouding in de muren: het vocht kan uit de muren verdampen en blijft niet zitten achter een waterdichte laag zoals vb cement.
Ecologische troeven
– Kalk wordt gebrand op 900-1000°C terwijl cement op 1450°C wordt gebrand.
– Voor de productie van hydraulische kalk heeft men enkel kalksteen (CaCo3) en water nodig. Portlandcement daarentegen bestaat uit vier hoofdbestanddelen (65% kalk, 20% siliciumoxide, 10% aluminiumoxide en 5% ijzeroxide). Deze gemengde bestanddelen worden gebrand tot men een klinker bekomt. Deze wordt na afkoeling vermalen en gedoseerd met toeslagstoffen zoals hoogovenslak (afvalproduct uit de staalindustrie) en vliegas (restproduct van elektrische centrales op steenkool) en fillers (gips en anhydriet om de bindingstijd van de cement te regelen).
Sinds 2014 werken we ook met de Keim Universeel Kalei voor het kaleiën van geschilderde ondergronden. Deze kalei bevat naast kalk een deel cement en een geringe hoeveelheid organische toeslagstoffen en vezels.
Deze zorgen ervoor dat je op een geschilderde ondergrond wel aan de slag kan met kalei. Ondanks het aandeel cement en kunststofvezels is deze kalei in grote mate damp-open (dampdiffusieweerstand is 8) en in die mate niet verstorend voor de vochthuishouding en het damp-regulerend vermogen van de muren.
Meer info vind je ook in de technische fiche of in de Keim kalei-brochure.
3/ Het zelf doen?
Voor je begint
De ondergrond dient schoon en vrij te zijn van losse, slecht hechtende delen en vetten. De beste ondergronden zijn gevelstenen, snelbouwstenen, handvormsteen of ruwe betonstenen.
Als je met een pure kalk-kalei werkt (zoals Peter Steen kalei), dien je oude verflagen te verwijderen. Je kan ze decaperen, afsteken, afborstelen of afspuiten met een hogedrukreiniger. Niet zuigende verf zoals acrylverf, latexverf, silicone harsverf,… moet je volledig verwijderen!
Indien de verflagen zeer goed vast hangen, kan je overschakelen naar een kalei met extra bindmiddelen zoals cement en kunststof (vb de Keim Universeel kalei) om toch met kalei te kunnen verder werken. Op betonnen panelen of betonbalken gebruik je ook best de Keim Universeel Kalei. Op gladde ondergronden is een proefvlak om de hechting te controleren, steeds aangewezen.
OPGELET:
Bij kaleiën van oude boerderijen en schuren of daar waar recuperatiestenen zijn gebruikt, kunnen er veel zouten aanwezig zijn in de bakstenen (door de urine uit vroegere stallingen). Deze kunnen esthetisch witte kristallen veroorzaken na het aanbrengen van kalei (of verf) maar ook technisch voor hechtingsproblemen zorgen.
4/ Zijn er verschillende kleuren mogelijk?
Natuurlijk! Aan de kalei kan pigment worden toegevoegd.
Tintelijn heeft een kleurenpallet van een 25-tal kleuren*.
Let wel op: er kunnen lichte kleurverschillen optreden naargelang de snelheid van drogen en de vochtigheid van de ondergrond. Dit is typisch voor kalkproducten.
Donkere kleuren zijn zeer mooi maar kunnen esthetische problemen geven door het doorschijnen van witte vlekvorming. Dit is te wijten aan zouten of nitraten uit de ondergrond die uitbloeiien. Zet steeds een testvlak van minimum enkel m² om dit in te schatten.
* De kleuren getoond op onze webshop zijn louter indicatief. Ze geven geenszins aan hoe de kalei er uit zal zien bij jou op de gevel of muur.
Alle foto’s zijn genomen in de schaduw en lijken in de zon / bij klare hemel vele malen lichter. Ook is de kleur op het ene computerscherm juister dan het andere.
Voor een beter zicht op hoe het er bij jou zal uitzien, bestel je best onze kaleistalen om uit te testen.
5/ Veiligheidsvoorschriften
- Dit is een product op basis van kalk en kan dus irritatie veroorzaken aan ogen, huid en longen.
Draag dus de gepaste beschermingsmiddelen: veiligheidsbril, handschoenen en een stofmasker.
- Je handen voor de werken insmeren met een vette zalf is een extra bescherming die aan te raden is.
- Kalei enkel toepassen bij een omgevings- en ondergrondtemperatuur tussen de 5 en 25°C.
- Niet aanbrengen in volle zon of bij te sterke wind, bij regen of dreigende regen.
- Delen die niet met het product dienen behandeld te worden op voorhand zeer goed afdekken.
- Het product droog en vorstvrij vervoeren en opslaan.
- Het materiaal kan na gebruik onmiddellijk gereinigd worden met water of zeepwater. Draag steeds rubberen handschoenen bij het reinigen van kaleimateriaal.
- Borstels kunnen een nachtje in azijnwater worden geweekt.
6/ Onderhoud gekaleide muren
Standtijd kalei
De standtijd van kalei is afhankelijk van verschillende factoren.
Een muur die richting het zuiden staat, heeft meer UV stralen en regen (vocht en erosie) te verduren en zal daardoor sneller aan een nieuwe laagje toe zijn dan een muur aan de noordzijde.
De muren die geen zon of regen vangen, zullen het meestal een hele poos langer uithouden.
We hebben projecten van +15 jaar die nog steeds in prima staat zijn.
Oude (tuin)muren
Bij oude (tuin)muren is een lange standtijd van de kalei niet gegarandeerd!
Dit kan verschillende oorzaken hebben:
- er zit vaak geen waterkering in de muur (roofing, dpc-folie, epdm,...) waardoor capillair grondwater de muur vaak nat zet;
- de muur kan nitraten/sulfaten (zouten) bevatten waardoor deze de kaleilaag aantasten;
- indien er geen deksteen op de muur ligt, kan regenwater in de muur dringen, bij vorst kan dit schade geven;
- als de tuin aan de andere zijde van de muur is opgehoogd, staat de muur te vaak nat;
- etc ...
Groenaanslag verwijderen
Mossen en/of algen worden in de winter zichtbaar waar geen zon komt of waar er meer vocht is.
Dus aan de noordkant, beneden aan het maaiveld, daar waar schaduw is, bij waterpartijen, aan bomen en struiken... heb je sneller groenaanslag. (Dat was meestal voordien ook zo op de bakstenen aanwezig maar door het kleur van de bakstenen valt dat meestal niet op.)
Er is veel kans dat de groenaanslag vanaf de lente langzaam aan zal wegtrekken maar dat hij elke winter terug zichtbaar wordt.
Grondig reiniging van de muren alvorens te kaleiën is een noodzaak want oude sporen van mos/algen onder de verf komen anders sneller terug.
Om groenaanslag te verwijderen, raden we Biomix ATM aan.
Biomix ATM meng je met water en vernevel je over de muur zonder dat je er op moet schrobben. De enzymen in het product tasten de groenaanslag aan. De regen of een tuinslang achteraf doen de rest. Het brengt ook geen schade aan de kalei.
Groenaanslag voorkomen
Er zijn enkele mogelijkheden om op plaatsen met veel groenaanslag preventief of curatief te beschermen.
Keim Universeel kalei
Deze kalei neemt minder vocht op dan de Peter Steen kalei. Daardoor droogt de kalei sneller en is er minder kans op groenaanslag
Keim Soldalan buitenverf
Als je muren hebt die zeer onderhevig zijn aan groenaanslag en je wenst deze beter te beschermen, dan kan deze schilderen met Keim Soldalan. Een verflaag vult wat meer de poriën van de kalei en is iets gladder, waardoor groenaanslag minder de kans heeft zich aan te hechten.
Keim Soldalan Speciaal (met fungicide in)
Als de groenaanslag toch een probleem blijft, kan je aan de slag met Soldalan Speciaal. Deze silicaatverf voor buitenmuren en gevels bevat een fungicide die algen en mossen doodt. Soldalan Speciaal raden we niet standaard aan en hebben we ook niet standaard op stock wegens de fungicide die erin zit.
Pas op: deze verf kan niet op ondergronden geplaatst worden die vochtig staan of zouten bevatten!
Atmosferische vervuiling verwijderen
Deze vervuiling is vnl van regen, stof, roet in de lucht, uitregenen van lood, zink, natuursteen,...
Ook deze vervuiling kan je meestal oplossen door het te besproeien met Biomix ATM.
Plaatselijke herstellingen uitvoeren
Als je plaatselijk kalei hebt die loskomt door oud voegwerk, zouten, opstijgende vocht,... verwijder je best zachtjes alle loszittende kalei.
Daarna herstel je eerst de ondergrond. Vb de oude voeg uitkrabben en hervoegen, de zouten afborstelen,... Reinig grondig met water alvorens herstellingen uit te voeren. Laat nieuw voegwerk eerst uitharden alvorens erover te kaleiën.
Werk dan de kalei bij met een klein borsteltje. Je zal we altijd een kleurverschil zien bij herstellingen.
Een grondige opknapbeurt
Een oude kaleilaag kan je perfect opnieuw kaleiën of overschilderen.
Grondig reinigen is zoals steeds zeer belangrijk. Alle groenaanslag grondig verwijderen.
Kleine oneffenheden of herstellingen werk je weg met de juiste materialen.
Alvorens een nieuwe kaleilaag aan te brengen, maak je de ondergrond zeer goed nat.
Als je de oude kaleilaag wenst te schilderen met vb Keim Soldalan, is een fixatielaag met Keim Soldalan verdunner of Keim fixatief aangewezen. Informeer gerust in onze winkel voor meer info:
elke situatie is verschillend en wordt best individueel bekeken.
Stappenplan
Technische FAQ
De standtijd van kalei is afhankelijk van verschillende factoren.
Een muur die richting het zuiden staat, heeft meer UV stralen en regen (vocht en erosie) te verduren en zal daardoor sneller aan een nieuwe laagje toe zijn dan een muur aan de noordzijde.
Gemiddeld is de standtijd een tiental jaar, zoals een buitengevelverf.
De muren die geen zon of regen vangen, zullen het meestal een hele poos langer uithouden.
Bij oude (tuin)muren is een lange standtijd van de kalei niet gegarandeerd! Dit kan verschillende oorzaken hebben:
- er zit vaak geen waterkering in de muur (roofing, dpc-folie, epdm,...) waardoor capillair grondwater de muur vaak nat zet;
- de muur kan nitraten/sulfaten (zouten) bevatten waardoor deze de kaleilaag aantasten;
- indien er geen deksteen op de muur ligt, kan regenwater in de muur dringen, bij vorst kan dit schade geven;
- als de andere zijde van de muur is opgehoogd, staat de muur te vaak nat;
- etc ...
De eerste laag moet voldoende uitgehard zijn. Dit kan 12u tot enkele dagen duren, afhankelijk van de temperatuur en luchtvochtigheid.
Standaard laat je best 24u tussen de 2 lagen. In elk geval mag de eerste laag niet meer weg te borstelen zijn door het aanbrengen van de tweede laag.
Kalei heeft water nodig om uit te harden, te snel drogen (door zon of wind) is dus te vermijden.
Dus eventueel zacht nasproeien / vernevelen met tuinslang of vernevelaar is zeer belangrijk. Werken bij te hoge temperatuur, in de zon of met te felle wind is sterk af te raden.
Kaleiën is inderdaad een goede optie om uw muur beter te beschermen tegen de regen.
Kalei is evenwel geen waterdichting maar zorgt er wel voor dat het vocht minder snel in de ondergrond dringt en ook sneller terug verdwijnt: de capillaire werking van de kalei zal er bijvoorbeeld voor zorgen dat uw muur na regen sneller droog zal komen te staan.
Bij het uitdrogen krijg je wel die specifieke vlekvorming die eigen is aan een kalkkalei. Indien je dit niet wenst, is het beter hem te schilderen met een laag Keim Soldalan.
Kaleiën of schilderen is zeker vaak een betere optie dan één of andere vorm van hydrofuge waarmee de de gevel (bijna) volledig afsluit.
Eigenlijk moet je met onze kalei steeds werken op een natte of nat gemaakte ondergrond (het water mag niet meer op de muur staan). Tenzij de muur geschilderd is, dan moet deze niet nat gemaakt worden.
Indien een muur altijd/vaak nat staat door een vochtprobleem, kan dit wel enkele problemen geven op langere tijd:
- Enerzijds esthetisch: er kunnen aftekeningen ontstaan, een witte waas die zeer onregelmatige tekeningen maakt op je muur. Dat zijn vaak zouten en nitraten die met het vocht mee naar het oppervlak worden getransporteerd.
- Anderzijds ook technisch: samen met het vocht worden soms nitraten of zouten getransporteerd. Deze kunnen hechtingsproblemen geven.
Plasiticeerder (zoals vb Compaktuna) zal ervoor zorgen dat de kalei waterdicht wordt gemaakt.
Daar zijn evenwel enkele nadelen mee verbonden:
1/ Indien er vocht in de muur zit, zal dit ook niet kunnen verdampen. De isolatie in de spouw heeft dan meer kans op nat te worden en zo minder te isoleren.
2/ Het aanwezige vocht in de muur zal toch de weg van de minste weerstand zoeken. Desnoods zal het de kalei ‘van de muur duwen’ om zo te kunnen verdampen. In de winter kan er tevens vorstschade optreden aan het metselwerk.
Kalei heeft geen thermisch isolerend effect, de laag is al bij al max. 2 à 3 mm dik.
Alvorens te kaleiën (of schilderen) moet nieuw metselwerk volledig droog zijn en de voegen volledig uitgehard. (opgelet: de droge ondergrond moet je wel weer nat maken alvorens te starten)
Als er zich aan de oppervlakte van de steen een witte zoutuitslag bevindt, kan je deze ofwel droog wegborstelen ofwel wegwassen met tuinslang en water. Doe dit grondig of zo vaak als nodig, zodat er geen restzouten achterblijven: deze kunnen de kalei (of verf) aantasten.
Indien er bij een nieuwbouw op voorhand is geweten dat er zal geschilderd of gekaleid worden, kan je de aannemer vragen om schilderstenen te gebruiken. Deze bevatten minder zouten én zijn vaak goedkoper.
Als je met onze kalei werkt, hoef je op stabiele ondergronden niet te fixeren. Ook een primer is niet van toepassing. Wel moet je volgende in acht nemen:
– Peter Steen kalei kan je enkel gebruiken op niet geschilderde ondergronden.
– Keim Universeel kalei kan op de meeste (gereinigde) verflagen gezet worden.
De ondergrond moeten wel intact en in goede staat zijn (niet verpoederen ed). Een hechtproef is aangewezen bij twijfel.
Het blijft aanbevolen om (oude) verflagen te verwijderen.
Indien de ondergrond teveel blijft afstoffen of poederen, kan je één of meerdere lagen Keim Fixatief plaatsen.
Kalei heeft wel een (licht) vullend vermogen. Plaatselijk kan je uitgesleten voegen ermee opvullen tijdens het kaleien zelf.
Ja, dat kan zeker. Kalei is wel wat ruw dus binnen kan je moeilijk de gekaleide muren ontstoffen of afwassen.
Het is mogelijk om te kaleiën op snelbouwstenen. De ondergrond moet steeds stofvrij en proper zijn.
Vóór het kaleiën de ondergrond overvloedig verzadigen met water. En dan kan je aan de slag!
Indien het geen pure kalk crepie betreft, zal je de Keim Universeel kalei moeten gebruiken.
De crepie moet in goede staat zijn (niet verpoederen ed). Een hechtproef is aangewezen bij twijfel.
Voor het kaleiën van cellenbeton raden we aan de Keim Universeel Kalei te gebruiken en niet de Peter Steen kalei.
Deze laatste verliest iets te snel zijn vocht aan de cellenbeton waardoor de kans bestaat dat de kalk verbrandt en de hechting achteraf niet goed is.
Sowieso blijft het aangewezen de cellenbeton zéér grondig nat te maken, ook al gebruik je de Keim Universeel kalei.
Voor het kaleiën van beton(platen) raden we aan de Keim Universeel Kalei te gebruiken en niet de Peter Steen kalei.
Betonplaten zijn meestal redelijk glad en de Keim Universeel kalei hecht beter dan de Peter Steen kalei op gladde ondergronden.
De horizontale naden kunnen wel wat vocht ophouden bij regenval een daar kan wat sneller mos of algengroei ontstaan.
– Op een teerlaag kan je niet kaleiën: je kan die enkel opnieuw schilderen in een soort blackvernis.
– Op metaal kan je niet kaleiën: ijzeren steunbalken kan je opnieuw schilderen. Voor buiten werken we met Rigo Toplin Grond en Rigo Toplin Aflak.
Alle roestvorming moet wel eerst worden weggehaald en voorbehandeld met een roestverf bijvoorbeeld.
– Op hout kan je niet kaleiën. Je kan voor buitenhout wel werken met lak, beits of olie.
Kaleiën in/op oude stallingen of op schuren is meestal geen goed idee. De vele nitraten en sulfaten uit urine (van koeien, varkens, paarden) die in de stenen van de stalling/schuur zitten, zijn problematisch voor een afwerkingslaag: dit kan zich uiten in donkere vlekken en/of zoutkristallen die verschijnen aan het oppervlak tot kalei die helemaal loskomt van de ondergrond.
Laat je adviseren door technisch onderlegde mensen om een goede oplossing uit te werken voor dergelijke ondergronden.
Wondermiddelen bestaan jammer genoeg niet, een stevige renovatie dringt zich meestal op (vb met behulp van een renovatiepleister op basis van kalk die zouten blokkeert).
Indien de voegen los zitten of verzanden moeten deze eerst minstens 1,5 à 2 cm diep worden verwijderd (uitslijpen, uitkrabben, uitborstelen,…) en dan zijn er twee opties:
Optie 1: Hervoegen alvorens te kaleiën (beste optie)Indien de oude voegen uit kalkmortel bestonden (wat heel waarschijnlijk is), zeker geen cement gebruiken in de voegmortel maar hydraulische kalk.Hydraulische kalk bij ons verkrijgbaar (Boehm-kalk NHL2).“
Mortels die voor het herstel van metselwerk worden gebruikt moeten wat sterkte en hardheid betreft zoveel mogelijk aansluiten bij de reeds aanwezige materialen. Grote verschillen in sterkte en hardheid kunnen tot schade leiden. Zo kan een harde cementvoeg niet de eventuele vervormingen volgen van de in kalkmortel gemetselde gevel. Ook kunnen scheuren ontstaan door inboetwerk met een te harde cementgebonden mortel. De sterkte en hardheid van de mortel vloeien voort uit de samenstelling, bepalend zijn bijvoorbeeld het type bindmiddel en de verhouding tussen bindmiddel en zand.” Uit een brochure van Cultureel Erfgoed p 6-7
Optie 2: Kaleiën zonder eerst te voegen (goedkopere en snellere optie)
Deze optie is een noodoplossing en raden we enkel aan bij oude tuinmuren of muren waarbij het resultaat niet 100% moet zijn. Maw daar waar de kosten-baten analyse ervoor zorgt dat je geen geld wenst te besteden aan het hervoegen van de muur zelf. Je maakt dan de kalei een stuk pasteuzer zodat deze met een plakspaan is aan te brengen. Net na het aanbrengen ga je erover met een blokborstel om het kalei effect (horizontale strepen) aan te brengen. Best werk je dan met twee personen: één die de kalei aanbrengt met plakspaan en een tweede die na komt met de blokborstel.
Je gevel of tuinmuur omtoveren met kalei