Wat is kalei eigenlijk?
Het is ín, mooi en makkelijk zelf uit te voeren: een laagje kalei kan een oude tuinmuur of verweerde gevelsteen helemaal terug opfleuren.
Kalei bestaat al honderden jaren en werd vroeger voornamelijk gebruikt voor diverse technische doeleinden: ontsmetten van stallingen, inkalken van fruitbomen tegen vorstschade, beschermen van muren tegen vocht,… De samenstelling was toen sterk afhankelijk van het uiteindelijke doel van de kaleilaag. Vaak werd enkel kalk gebruikt, momenteel gebruiken we een samengesteld product met kalk als bindmiddel en kwartszand en marmerpoeder als vulmiddelen. Dit levert een sterker mortel op.
Tegenwoordig gebruiken we kalei voornamelijk om twee redenen.
Kalei tovert een oude, heterogene, versleten baksteen om in een charmant uitziende muur. Doordat een kaleilaag enkele millimeters dik is, krijg je dat typische afrondingseffect dat alle scherpe hoekjes en kantjes van de bakstenen in elkaar laat overvloeien.
Technisch
Naast het opfleuren van muren, beschermt kalei ook de ondergrond. In de zuivere kalei vind je enkel minerale grondstoffen: kalk, zand, marmerpoeder, tras,… Het voordeel is dat je een dampopen systeem krijgt dat je gevel nog laat ademen. Kalk heeft een capillaire werking : het trekt als het ware het vocht uit de ondergrond zodat de muren niet langer dan nodig nat staan na een regenbui.
Daarnaast bescherm je ook het voegwerk van de muur. Zeker bij oudere voegmortels die reeds verzanden kan dit van belang zijn.
Omdat een pure kalk-kalei helaas niet hecht op geschilderde ondergronden voegen fabrikanten vaak extra bindmiddelen toe aan hun kalei. Deze maken het mogelijk dat je ook daar kalei kan gebruiken. Dat lijkt mooi meegenomen, maar verstoort vaak de dampopen werking van de kalei. Opletten dus!
Waarom kalk-kalei en geen cement-kalei?
1/ Kalk heeft een grote chemische weerstand en een lagere druksterkte, wat zich vertaalt in minder opgebouwde spanningen en een zekere flexibiliteit en soepelheid in de onderliggende structuur van het gebouw.
2/ Door de damopen structuur is kalkkalei minder gevoelig voor lichte zoutbelastingen in de ondergrond en zorgt ze ook voor een betere vochthuishouding in de muren: het vocht kan uit de muren verdampen en blijft niet zitten achter een waterdichte laag zoals vb cement.
2/ Voor de productie van hydraulische kalk heeft men enkel kalksteen (CaCo3) en water nodig. Portlandcement daarentegen bestaat uit vier hoofdbestanddelen (65% kalk, 20% siliciumoxide, 10% aluminiumoxide en 5% ijzeroxide). Deze gemengde bestanddelen worden gebrand tot men een klinker bekomt. Deze wordt na afkoeling vermalen en gedoseerd met toeslagstoffen zoals hoogovenslak (afvalproduct uit de staalindustrie) en vliegas (restproduct van electrische centrales op steenkool) en fillers (gips en anhydriet om de bindingstijd van de cement te regelen).
Sinds 2014 werken we ook met de Keim Universeel Kalei voor het kaleiën van geschilderde ondergronden. Deze kalei bevat naast kalk een deel cement en een geringe hoeveelheid organische toeslagstoffen en vezels.
Deze zorgen ervoor dat je op een geschilderde ondergrond wel aan de slag kan met kalei. Ondanks het aandeel cement en kunststofvezels is deze kalei in grote mate damp-open (dampdiffusieweerstand is 8) en in die mate niet verstorend voor de vochthuishouding en het dampregulerend vermogen van de muren.
Meer info vind je ook in de technische fiche of in de Keim kalei-brochure.
Zijn er verschillende kleuren mogelijk?
Natuurlijk!
Aan de kalei kan pigment worden toegevoegd.
Tintelijn heeft een kleurenpallet van een 25-tal kleuren*.
Let wel op: er kunnen lichte kleurverschillen optreden naargelang de snelheid van drogen en de vochtigheid van de ondergrond. Dit is typisch voor kalkproducten.
Donkere kleuren zijn zeer mooi maar kunnen esthetische problemen geven door het doorschijnen van witte vlekvorming.
Dit is te wijten aan zouten of nitraten uit de ondergrond die uitbloeiien.
Zet steeds een testvlak van minimum enkel m² om dit in te schatten.
* De kleuren getoond op onze webshop zijn louter indicatief. Ze geven geenszins aan hoe de kalei er uit zal zien bij jou op de gevel of muur.
Alle foto’s zijn genomen in de schaduw en lijken in de zon / bij klare hemel vele malen lichter. Ook is de kleur op het ene computerscherm juister dan het andere.
Voor een beter zicht op hoe het er bij jou zal uitzien, bestel je best onze kaleistalen om uit te testen.
Vraag en antwoord technisch:
Hoe lang blijft een gekaleide muur in goede staat?
De standtijd van kalei is afhankelijk van verschillende factoren. Een muur die richting het zuiden staat, heeft veel UV stralen en regen (vocht en erosie) te verduren en zal daardoor sneller aan een nieuwe laagje toe zijn dan een muur aan de noordzijde. Gemiddeld is de standtijd een tiental jaar, zoals een buitengevelverf. De muren die geen zon of regen vangen, zullen het meestal een hele poos langer uithouden.
Beschermt de kalei een muur tegen vocht?
Kaleiën is inderdaad een goede optie om uw muur beter te beschermen tegen de regen.
Kalei is geen waterdichting van de gevel maar zorgt er wel voor dat het vocht minder snel in de baksteen dringt en ook sneller terug verdwijnt: de capillaire werking van de kalei zal er bijvoorbeeld voor zorgen dat uw muur na regen sneller droog zal komen te staan.
Bij het uitdrogen krijg je wel die specifieke vlekvorming die eigen is aan een kalkkalei. Indien je dit niet wenst, is het beter hem te schilderen met een Keimverf.
Kaleiën of schilderen is zeker vaak een betere optie dan één of andere vorm van hydrofuge waarmee de de gevel (bijna) volledig afsluit.
Kan je kaleiën op natte muren?
Eigenlijk moet je met onze kalei steeds werken op een natte (nat gemaakte) ondergrond. Indien deze muur altijd/vaak nat staat door een vochtprobleem, kan dit wel enkele problemen geven op langere tijd.
Enerzijds esthetisch: er kunnen aftekeningen ontstaan, een witte waas die zeer onregelmatige tekeningen maakt op je muur. Dat zijn vaak zouten en nitraten die met het vocht mee naar het oppervlak worden getransporteerd. Anderzijds ook technisch: samen met het vocht worden soms nitraten of zouten getransporteerd. Deze kunnen hechtingsproblemen geven.
Kan je bij kalei plastificeerder toevoegen?
Plasiticeerder zal ervoor zorgen dat de kalei waterdicht wordt gemaakt.
Daar zijn evenwel enkele nadelen mee verbonden:
1/ Indien er vocht in de muur zit, zal dit ook niet kunnen verdampen. De isolatie in de spouw heeft dan meer kans op nat te worden en zo minder te isoleren.
2/ Het aanwezige vocht in de muur zal toch de weg van de minste weerstand zoeken en desnoods de kalei ‘van de muur duwen’ om zo te kunnen verdampen. In de winter kan er tevens vorstschade optreden aan het metselwerk.
Isoleert kalei?
Kalei heeft geen isolerend effect, de laag is al bij al max. 2 à 3 mm dik.
Hoe lang moet je wachten alvorens een nieuwbouw te kaleiën?
Alvorens te kaleiën (of schilderen) moet de ondergrond volledig droog zijn en de voegen volledig uitgehard. (opgelet: de droge ondergrond moet je wel weer nat maken alvorens te starten)
Als er zich aan de oppervlakte van de steen een witte zoutuitslag bevindt, kan je deze ofwel droog wegborstelen ofwel wegwassen met tuinslang en water. Doe dit grondig zodat er geen restzouten achterblijven: deze kunnen de kalei (of verf) aantasten.
Indien er bij een nieuwbouw op voorhand is geweten dat er zal geschilderd of gekaleid worden, kan je de aannemer vragen om schilderstenen te gebruiken.
Deze bevatten minder zouten én zijn vaak goedkoper.
Is er een primer of fixeermiddel nodig?
Als je met onze kalei werkt, hoef je meestal niet te fixeren. Ook een primer is niet van toepassing. Wel moet je volgende in acht nemen: – Peter Steen kalei kan je enkel gebruiken op niet geschilderde ondergronden. – Keim Universeel kalei kan op de meeste (gereinigde) verflagen gezet worden. Deze moeten wel intact en in goede staat zijn (niet verpoederen ed). Een hechtproef is aangewezen bij twijfel. Het blijft aanbevolen om (oude) verflagen te verwijderen.
Kan het verschil in ondergrond worden weggewerkt met kalei?
De afwerking met kalei zorgt ervoor dat je altijd de stenen nog ziet, zij het genuanceerder en meer vervaagd. De grootte van de steen zal dus nog zichtbaar zijn. Ook het reliëf in mindere mate ook. Dat wordt wel wat weggestoken met de dikte van de kalei. Ze zullen ook minder opvallen omdat het geheel na het kaleiën in één kleur zit.
KH
Hoe lang moet je wachten vooraleer de tweede laag aan te brengen?
Voor buitenwerk is een tweede laag kalei noodzakelijk om een laagdikte te bekomen die bestand is tegen regen, wind en zon. Deze tweede laag kalei kan je plaatsen ten vroegste 12u à 24u na de eerste laag. We raden aan om te wachten tot de eerste laag volledig is uitgedroogd, de droogtijd is afhankelijk van de ondergrond en de weersomstandigheden. Voor het aanbrengen van de tweede laag, moet je wel de eerste laag terug goed verzadigen met water.
Kalei heeft water nodig om uit te harden, te snel drogen is dus te vermidijden.. Dus eventueel zacht nasproeien (eerder vernevelen) met tuinslang of vernevelaar is zeer belangrijk. Werken bij te hoge temperatuur, in de zon of met te felle wind is sterk af te raden.
Vragen over verschillende ondergronden:
Kan je binnen ook kaleiën?
Met onze kalei kan je zeker ook binnenmuren afwerken.
Ook binnenmuren moeten goed nat gemaakt worden (echt verzadigd!) alvorens je de kalei erop aanbrengt. Let dus wel op als er een houten vloer ligt. Dek die goed af met een plastiek. Als je dit met de tuinslang doet, zet die dan zeker op de lichtste ‘vernevel’-stand of gebruik een druksproeier.
Hecht kalei op snelbouwstenen?
Het is mogelijk om te kaleiën op snelbouwstenen. De ondergrond moet steeds stofvrij en proper zijn. Vóór het kaleiën de ondergrond overvloedig verzadigen met water. En dan kan je aan de slag!
Kan crépi als ondergrond voor kalei?
Indien het geen pure kalk crepie betreft, zal je de Keim Universeel kalei moeten gebruiken. De crepie moet in goede staat zijn (niet verpoederen ed). Een hechtproef is aangewezen bij twijfel.
Is cellenbeton (Ytong) geschikt als ondergrond voor kalei?
Voor het kaleiën van cellenbeton raden we aan de Keim Universeel Kalei te gebruiken en niet de Peter Steen kalei. Deze laatste verliest iets te snel zijn vocht aan de cellenbeton waardoor de kans bestaat dat de kalk 'verbrandt' en er nadien verpoedering optreedt. Sowieso blijft het aangewezen de cellenbeton overvloedig nat te maken.
En wat met betonplaten?
Voor het kaleiën van beton(platen) raden we aan de Keim Universeel Kalei te gebruiken en niet de Peter Steen kalei.
Betonplaten zijn meestal redelijk glad en de Keim Universeel kalei hecht beter dan de Peter Steen kalei op gladde ondergronden.
Mag je stukken hout of metaal meekaleiën? En wat met teer?
– Op een teerlaag kan je niet kaleiën: je kan die enkel opnieuw schilderen in een soort blackvernis.
– Op metaal kan je niet kaleiën: ijzeren steunbalken kan je opnieuw schilderen. Voor buiten werken we met Aquamaryn Toplin Grond en Toplin Aflak. Alle roestvorming moet wel eerst worden weggehaald en voorbehandeld met een roestverf bijvoorbeeld.
– Op hout kan je niet kaleiën. Je kan voor buitenhout wel werken met lak, beits of olie.
Is kalei op oude stalmuren aan te bevelen?
Kaleiën in/op oude stallingen of op schuren is meestal geen goed idee. De vele nitraten en sulfaten uit urine (van koeien, varkens, paarden) die in de stenen van de stalling/schuur zitten, zijn problematisch voor een afwerkingslaag: dit kan zich uiten in zoutkristallen die verschijnen aan het oppervlak tot kalei die helemaal loskomt van de ondergrond.
Laat je adviseren door technisch onderlegde mensen om een goede oplossing uit te werken voor dergelijke ondergronden. Wondermiddelen bestaan jammer genoeg niet, een stevige renovatie dringt zich meestal op (vb met behulp van een renovatiepleister op basis van kalk die zouten blokkeert).
Moet er gevoegd worden voor te kaleiën?
Indien de voegen los zitten of verzanden moeten deze eerst minstens 1,5 à 2 cm diep worden verwijderd (uitslijpen, uitkrabben, uitborstelen,…) en dan zijn er twee opties:
Optie 1: Hervoegen alvorens te kaleiën (beste optie)Indien de oude voegen uit kalkmortel bestonden (wat heel waarschijnlijk is), zeker geen cement gebruiken in de voegmortel maar hydraulische kalk.Hydraulische kalk bij ons verkrijgbaar (Boehm-kalk NHL2).“
Mortels die voor het herstel van metselwerk worden gebruikt moeten wat sterkte en hardheid betreft zoveel mogelijk aansluiten bij de reeds aanwezige materialen. Grote verschillen in sterkte en hardheid kunnen tot schade leiden. Zo kan een harde cementvoeg niet de eventuele vervormingen volgen van de in kalkmortel gemetselde gevel. Ook kunnen scheuren ontstaan door inboetwerk met een te harde cementgebonden mortel. De sterkte en hardheid van de mortel vloeien voort uit de samenstelling, bepalend zijn bijvoorbeeld het type bindmiddel en de verhouding tussen bindmiddel en zand.” Uit een brochure van Cultureel Erfgoed p 6-7
Optie 2: Kaleiën zonder eerst te voegen (goedkopere en snellere optie)
Deze optie is een noodoplossing en raden we enkel aan bij oude tuinmuren of muren waarbij het resultaat niet 100% moet zijn. Maw daar waar de kosten-baten analyse ervoor zorgt dat je geen geld wenst te besteden aan het hervoegen van de muur zelf. Je maakt dan de kalei een stuk pasteuzer zodat deze met een plakspaan is aan te brengen. Net na het aanbrengen ga je erover met een blokborstel om het kalei effect (horizontale strepen) aan te brengen. Best werk je dan met twee personen: één die de kalei aanbrengt met plakspaan en een tweede die na komt met de blokborstel.
